INFOLINIA +48 698 694 905

Logo Audyt WCAG 2.1

Standard WCAG 2.1 w praktyce

Wszystkie

Standard WCAG 2.1 w praktyce

Dłoń trzymana na przyciskach klawiatury laptopa

Standard dostępności WCAG ma za zadanie zmniejszać ryzyko wykluczenia społecznego oraz ułatwiać funkcjonowanie w wirtualnym świecie w przypadku osób ze szczególnymi potrzebami, w tym seniorów lub ludzi doświadczonych rozmaitymi formami niepełnosprawności.

Spełnienie kryteriów obowiązującego obecnie standardu WCAG 2.1 w instytucjach publicznych wiąże się z koniecznością wprowadzenia szeregu elementów na stronach www i w aplikacjach mobilnych. Jak powinny te zmiany wyglądać w praktyce?

Zasady dostępności strony – co się szczególnie liczy?

Dostępność w przepisach określono jako zespół 4 zasad. Zalicza się do nich:
  • Postrzegalność (Perceivable),
  • Zrozumiałość (Uderstandabe),
  • Funkcjonalność (Operable),
  • Solidność (Robust).
Postrzegalność ma silny związek z odbiorem strony przy pomocy zmysłów. W tej zasadzie mamy zatem do czynienia z odpowiednim krojem i wielkością czcionek oraz kontrastami zastosowanymi na stronie. Zrozumiałość zapewnia klarowność informacji oraz pozwala dotrzeć do nich w uproszczony sposób. Funkcjonalność i solidność dostarczają odpowiednich narzędzi usprawniających dostęp do danych w witrynie. Są to pojęcia dość ogólne. Stąd ustawodawca przygotował dla każdej z kategorii szereg precyzyjnych wytycznych, co i w jaki sposób musi zostać poprawione na stronie, aby spełniała ona normy WCAG 2.1. Łącznie mamy do czynienia z niemal 80 kryteriami, przypisanymi do trzech poziomów: A, AA, AAA. Każdy z nich oznacza inny stopień spełniania wytycznych.

Poziomy dostępności – czym różni się poziom A, AA oraz AAA?

Poziom A określa niezbędne minimum, które pozwala na uzyskanie dostępności, bez wykluczania jakichkolwiek grup użytkowników. Poziom AA zawiera kryteria zalecane, aby strona była jak najbardziej przyjazna użytkownikom o specjalnych wymaganiach. Poziom AAA natomiast wprowadza dostępność w pełnym zakresie, zapewniając komfortowe użytkowanie dla wszystkich osób. Przykładem dostępności na różnych poziomach może być choćby wprowadzenie alternatywnych form prezentacji treści. Na poziomie A może się to odbywać poprzez nagranie audio, video lub rozszerzone napisy. Poziom AA wprowadza napisy rozszerzone albo audiodeskrypcję. Na poziomie AAA pojawiają się natomiast nagrania w języku migowym.

Konieczne i niekonieczne elementy strony

Standard WCAG 2.1 określa precyzyjnie, które elementy strony muszą być wykonane z zachowaniem najwyższych standardów dostępności. Za części strony, które muszą być bezwzględnie dostępne, uznaje się:
  • link do BIP,
  • dane kontaktowe,
  • narzędzia kontaktowe (formularze, przekierowania do innych form kontaktu),
  • nawigację,
  • deklarację dostępności,
  • dokumenty urzędowe dla użytkowników, w tym również wzory formularzy lub umów do pobrania.
W ramach ustawy pojawia się też szereg informacji o wyjątkach i częściach strony, które nie muszą być dostępne. Zalicza się do nich między innymi:
  • multimedia nadawane na żywo,
  • dokumenty archiwalne, opublikowane przed 23 września 2018,
  • treści od innych podmiotów,
  • treści, których nie wykorzystuje się do realizacji bieżących zadań,
  • niektóre mapy (jeśli zapewni się do nich alternatywny dostęp).

Czy każda instytucja musi zapewnić dostępność?

Ustawa precyzyjnie określa, że instytucje publiczne mają zapewnić dostępność wyżej opisanych elementów, w precyzyjnie określonych stopniach. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy podmioty są z tego obowiązku zwolnione. W ustawie pojawia się informacja o tym, że zwolnienie z wprowadzenia dostępności strony internetowej lub aplikacji mobilnej występuje wtedy, gdy wiązałoby się to z nadmiernymi kosztami. Taka instytucja jest zobowiązana do przygotowania pełnej analizy, zawierającej ocenę zwiększenia dostępności oraz szacunki, w jakim stopniu prezentowane treści dotyczą osób z niepełnosprawnością. Podmiot musi również wprowadzić alternatywne formy dostępu do wymaganych danych lub zamieścić informację, na jakich, innych stronach można je znaleźć. Warto pamiętać, że zbyt wysokie obciążenie kosztowe nie zwalnia z obowiązku przygotowywania i publikowania deklaracji dostępności, do której dołącza się wyniki przeprowadzonej analizy.

Ostatnie posty

Masz pytania?

Skontaktuj się z nami!

Dlaczego dostępność jest tak ważna?

Wszystkie

Dlaczego dostępność jest tak ważna?

Grafika

Zadbaj o dostępność.

Naprawdę trudno w obecnych czasach wyobrazić sobie funkcjonowanie bez Internetu. Teoretycznie przestrzeń online jest otwarta dla wszystkich i pozwala w łatwy, wygodny sposób znaleźć praktyczne informacje, załatwić sprawy urzędowe lub dostarczyć sobie nieco rozrywki. Czy jednak na pewno Internet jest równie gościnny dla wszystkich użytkowników? Szacuje się, że około 15% ludzi na świecie boryka się z różnymi formami niepełnosprawności. Dla nich często dostęp do stron internetowych bywa utrudniony, a niekiedy wręcz niemożliwy. Aby temu przeciwdziałać, powołano do życia inicjatywę Web Accessibility Initiative (WAI), która regularnie przygotowuje wytyczne dotyczące dostępności w Internecie, a także tworzy narzędzia poprawiające ją. WAI odpowiada za opracowywanie standardu WCAG, który zbiera wszystkie istotne przepisy na temat tego, jak zapewnić dostępność stron dla wszystkich użytkowników, minimalizując dzięki temu wykluczenie społeczne również w przestrzeni wirtualnej.

Strona dostępna, czyli jaka?

Dostępność strony lub aplikacji mobilnej dotyczy szeregu jej parametrów i elementów znajdujących się na niej. Aby były one przystosowane do potrzeb osób ze specjalnymi potrzebami, należy zadbać o zwiększenie funkcjonalności witryny – na poziomie wizualnym i informatycznym. Strona dostępna powinna być przede wszystkim funkcjonalna i prosta w obsłudze, odpowiadając na potrzeby osób słabowidzących, niewidomych lub mających problemy z koordynacją. Równie ważna jest także przejrzystość treści i znajdujących się na stronie komunikatów. Dzięki temu użytkownicy mogą się po niej bez trudu poruszać.

Jak uzyskać dostępność strony – najważniejsze kwestie

Wszystko zaczyna się od projektu strony. Warto już na tym etapie zadbać o stworzenie przestrzeni przyjaznej wszystkim użytkownikom. Jednym z najważniejszych elementów jest dobry projekt. Witryna lub aplikacja musi być w pełni czytelna, bez niepotrzebnych dodatków, które mogą dezorientować i utrudniać zrozumienie treści. W wielu przypadkach mniej naprawdę znaczy więcej. Inną niezmiernie ważną kwestią jest zadbanie o kontrasty na stronie. Subtelna kolorystyka w wielu przypadkach potrafi prezentować się niezmiernie wyrafinowanie. Niestety nie zawsze jest czytelna dla wszystkich osób odwiedzających witrynę lub korzystających z aplikacji. Stąd też warto korzystać z kolorów kontrastujących, które zwiększają widoczność kluczowych elementów. Oprócz kontrastów i czytelności projektu warto wykorzystać duże przyciski kontrole (np. CTA), które ułatwiają nawigowanie po stronie. Niezmiernie ważna jest także możliwość konfigurowania wielkości tekstów i obrazów do indywidualnych potrzeb użytkownika. Na nowoczesnych, dostępnych stronach internetowych wykorzystuje się szereg dodatkowych narzędzi. Ich zadaniem jest zwiększenie komfortu korzystania z zasobów witryny. Stosuje się do tego programy do rozpoznawania głosu lub tłumaczące tekst pisany na mowę. Dzięki nim z zasobów internetu mogą korzystać nawet osoby niewidome. Powinno się także zadbać o wprowadzenie możliwości poruszania się po stronie bez używania myszy poprzez skróty klawiszowe. Dzięki nim witryna lub aplikacja stają się przyjazne także dla osób, mających problemy z koordynacją, którym posługiwanie się przyciskami myszy sprawia trudność.

Czemu dostępność strony jest istotna?

W podstawowych założeniach dostępność strony ma służyć osobom wykluczonym cyfrowo i dawać im równe szanse w dostępie do treści, prezentowanych w przestrzeni wirtualnej. Dzięki temu u sporego grona użytkowników podnosi się komfort codziennego życia. Warto jednak spojrzeć na dostępność strony szerzej – tak naprawdę elementy takie, jak zwiększenie czytelności i ułatwienie nawigowania po stronie wpływają bowiem na wygodę wszystkich internautów, nie tylko tych, mających specjalne wymagania. Stosowanie się do zasad dostępności prowadzi zatem do tego, że użytkownicy chętniej odwiedzają daną witrynę, co prowadzi do zwiększenia ruchu oraz często wyższych konwersji. Strona staje się lepiej widoczna i zyskuje coraz wyższe oceny od odbiorców. Dostępność wpływa jednak nie tylko na satysfakcję użytkowników. Przekłada się też na lepszą pozycję w wynikach Google, dzięki wykorzystaniu komunikatów audiodeskrypcyjnych, alternatywnych tytułów i innych dodatkowych treści. Okazuje się zatem, że dostępność to tak naprawdę korzyść dla wszystkich zainteresowanych stron.

Kto musi spełniać standard WCAG?

Wszystkie

Kto musi spełniać standard WCAG?

Grafika przedstawiająca monitor i ikonki

Standard WCAG wyrównuje szanse i poprawia dostęp do treści, znajdujących się na stronach internetowych, dla osób ze specjalnymi potrzebami, w tym dla niepełnosprawnych i seniorów.

Restrykcyjne przepisy regulują formę tworzenia i adaptacji stron www oraz aplikacji mobilnych, aby stały się one przyjazne wszystkim użytkownikom.

Kto musi przestrzegać standardów WCAG?

Obowiązujący obecnie standard WCAG 2.1 został w naszym kraju wprowadzony w 2019 roku na mocy ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 roku o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, która wdrożyła postanowienia zawarte w unijnej Dyrektywie. Na mocy tych dokumentów do wprowadzenia standardów dostępności na swoich stronach i w aplikacjach mobilnych są zobligowane różne instytucje publiczne. W szczególności dotyczy to podmiotów, których działalność dotyczy ochrony, promocji zdrowia, a także osób niepełnosprawnych lub w wieku emerytalnym. Wyróżnia się kilka podstawowych kategorii instytucji publicznych, które muszą wdrożyć standard WCAG na swoich stronach:
  • organizacje należące do sektora finansów publicznych,
  • państwowe jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej,
  • osoby prawne utworzone do zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym,
  • organizacje pozarządowych prowadzące działalność publiczną.
Warto również wspomnieć w tym miejscu, że obowiązkowi nie podlegają dostawcy usług multimedialnych, ujęci w ustawie o radiofonii i telewizji. Poprawność wdrożeń oraz poprawę dostępności stron internetowych instytucji publicznych nadzoruje Ministerstwo Cyfryzacji, które w razie niewypełnienia obowiązków, może nałożyć na podmiot określoną w przepisach karę. Ministerstwo przesyła szczegółowe sprawozdania z monitoringu do Komisji Europejskiej każdego roku.

Obowiązki dla instytucji

Jednym z podstawowych obowiązków, wynikających z ustawy, jest konieczność przygotowania i opublikowania deklaracji dostępności. Wzór takiego dokumentu znajduje się na stronie Ministerstwa Cyfryzacji. Instytucje publiczne każdego roku (do marca) muszą stworzyć dokument w formie cyfrowej, a następnie umieścić go na swojej stronie www w widocznym miejscu. Na deklarację dostępności składa się szereg elementów, w tym:
  • status zgodności (zgodna z normą/częściowo zgodna/niezgodna),
  • treści niedostępne,
  • oświadczenie w sprawie dostępności.

Kary za brak dostępności

Notoryczne i nieuzasadnione łamanie przepisów oraz brak wdrożenia niezbędnych elementów może się zakończyć nałożeniem przez Ministerstwo Cyfryzacji kary na instytucję. Ustawa określa, że jej wysokość może wynieść do 5000 zł (brak deklaracji dostępności) lub do 10000 zł (łamanie zasad dostępności strony www lub aplikacji mobilnej). Uporczywość oznacza w tym przypadku brak postępów w trzech kolejnych monitoringach przeprowadzanych przez Ministerstwo oraz występowanie rosnącej ilości skarg. Instytucje publiczne powinny zatem dobrze się przygotować oraz nieustannie udoskonalać strony. Można tego dokonać choćby poprzez przeprowadzanie audytów, którymi zajmuje się nasza firma. Dzięki temu każda strona będzie spełniać nawet najbardziej restrykcyjne, zmieniające się standardy.

Czym jest standard WCAG 2.1?

Wszystkie

Czym jest standard WCAG 2.1?

Grafika WCAG 2.1

Rzeczywistość wirtualna stanowi jeden z istotnych elementów naszego życia, dlatego powinna być na równi dostępna dla wszystkich użytkowników – również osób z różnymi formami niepełnosprawności, dla których strony internetowe bywają niedostępne i trudne w prawidłowej nawigacji.

Kwestię tę reguluje specjalny standard – WCAG, który zbiera wszystkie kwestie, związane wyrównywaniem szans i walką z wykluczeniem w Internecie.

Standard WCAG – co to takiego?

Standard WCAG (z ang. Web Content Accessibility Guidelines) to zbiór precyzyjnie przygotowanych dokumentów prawnych, które zawierają wytyczne odnośnie dostępności serwisów internetowych, prowadzonych przez instytucje publiczne, w tym jednostki dysponujące finansami publicznymi. W dokumentach znajduje się w zasadzie wszystko to, co można uznać za istotne dla dostępności cyfrowej.

Strony www muszą być bowiem budowane tak, aby gwarantować dostępność również dla osób ze specjalnymi potrzebami – niewidzących i niedowidzących, niesłyszących lub mających problemy z koordynacją. Niestety ich wykluczenie przez podmioty publiczne to realny problem, z którym co roku boryka się wielu petentów, bez możliwości wejścia w interakcję z witryną nieprzystosowaną do ich dysfunkcji.

Standardy dostępności są tworzone przez Konsorcjum WWW (World Wide Web Consortium, w skrócie W3C), które w ramach inicjatywy na Rzecz Dostępności w Sieci przygotowuje kolejne wersje wskazówek, jak dostosowywać zmieniającą się przestrzeń wirtualną i poszczególne strony internetowe do potrzeb wszystkich użytkowników.

Obecnie obowiązującym standardem jest WCAG 2.1, który zastąpił w 2019 roku WCAG 2.0. W zaktualizowanych wytycznych znajdują się zapisy niestosowane we wcześniejszych iteracjach, w tym także te, które w WCAG pojawiły się dopiero po raz pierwszy. Tym samym część z nich wymaga wdrożenia na witryny instytucji publicznych, aby dać internautom możliwość skorzystania z nich na żądanie użytkownika.

Akty prawne – przepisy wprowadzające standard WCAG 2.1

W naszym kraju nowy standard WCAG 2.1 zastępujący WCAG 2.0, wprowadziła w życie ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 roku o dostępności cyfrowej stron internetowych i mobilnych aplikacji, w celu zaspokojenia potrzeb internautów z różnymi dysfunkcjami. W tym uniemożliwiającymi realizację różnych zadań na stronach rządowych.

Zmiany wcześniej obowiązujących przepisów (rozporządzenie KRI) wynikały z konieczności dostosowania się do prawa unijnego. Podstawą do takiego działania jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/2102 z dnia 26 października 2016 w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego.

Dyrektywa wprowadza obowiązek zgodności z wytycznymi WCAG 2.1. AA. W dokumencie znalazły się szczegółowe informacje o tym, na czym polega zasada dostępności oraz jakie zmiany należy wdrożyć na stronach instytucji publicznych, aby mogły z nich swobodnie korzystać osoby ze specjalnymi potrzebami, zarówno na komputerach stacjonarnych, jak i różnych urządzeniach mobilnych.

Ustawa porządkuje wszystkie wymagania oraz określa instytucje monitorujące poprawność wprowadzanych zmian (Ministerstwo Cyfryzacji). Pojawiają się w niej również informacje o procedurach w razie nieprzestrzegania i notorycznego łamania zasady dostępności.

Kto musi spełniać standard WCAG?

W ustawie wymienia się szereg podmiotów, które są zobowiązane do zapewnienia dostępności swoich stron internetowych, w tym te finansowe ze środków publicznych.

Wśród instytucji objętych takim obowiązkiem znajdują się:

  • organizacje sektora finansów i rejestrów publicznych,
  • państwowe jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej,
  • osoby prawne utworzone w celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym,
  • organizacje pozarządowe, podmioty realizujące działalność publiczną.

Warto wspomnieć, że przepisy nie nakładają obowiązku posiadania strony internetowej lub tworzenia aplikacji mobilnej. Określają wyłącznie zasady postępowania dla podmiotów, które już taką witrynę posiadają lub zamierzają ją stworzyć, realizując różne zadania publiczne.

Podstawowe wytyczne WCAG 2.1 dla podmiotów publicznych

Najnowszy standard WCAG 2.1, zastępujący WCAG 2.0, skupia się na potrzebach trzech grup użytkowników stron internetowych. Zaliczają się do nich osoby niewidome i słabowidzące, osoby z problemami poznawczymi oraz użytkownicy mobilnych aplikacji. Dla części osób z niepełnosprawnościami wykonanie czynności wymagających dobrej oceny sytuacji może oznaczać duże problemy, dlatego należy zrobić wszystko, aby wybrana strona internetowa została opublikowana wedle standardu WCAG.

Standard określa zasady tworzenia i optymalizacji stron internetowych, podzielone na czytelne kategorie. Każda z nich wymienia szereg kryteriów, dzięki którym tworzy się strony spełniające restrykcyjne normy. Należy do nich choćby prawidłowa czytelność i klarowność tekstu, zastosowanie odpowiednich czcionek, audiodeskrypcja, usprawnienia w kwestii konieczności przewijania, łatwiejsze wprowadzanie danych za pomocą klawiatury, czy też automatyczne dostosowywanie zawartości np. do czytników, ekranu smartfona lub komputera odbiorcy. Liczy się także możliwość wyłączenia niektórych utrudniających przeglądanie skryptów lub forma zastąpienia treści nietekstowych, a także ułatwienia w obrębie elementów wizualnych np. dla osób słabowidzących lub pozostałych osób z niepełnosprawnościami. Dla wielu osób istotny będzie również kształt wskaźnika myszy.

Jakość i poziomy zgodności (kryteria A, AA, AAA) ocenia się poprzez audyty, którymi zajmuje się nasza firma. Audyt obejmuje komputery stacjonarne oraz urządzenia mobilne i określa, czy dostępność cyfrowa jest optymalna, a czy sama witryna spełnia większość rygorystycznych wytycznych WCAG 2.1, dotyczących dostępności dla osób niepełnosprawnych. Najwyższym stopniem jest poziom AAA, a najniższym – A.

Proces ten ma decydujący wpływ na to, w jakim stopniu należy usprawnić i zmodyfikować stronę internetową oraz aplikacje mobilne, a także jak spełnić wymogi stawiane przez wyśrubowany do granic możliwości WCAG 2.1, który zastąpił znany WCAG 2.0. Warto spełnić nie tylko większość z minimalnych wymagań, lecz sięgnąć wyżej i zaspokoić praktycznie wszystkie potrzeby grup korzystających z systemów teleinformatycznych, np. za pomocą aplikacji mobilnych do konsumpcji treści internetowych w postaci elektronicznej.

Dzięki spełnianiu norm otrzymuje się wiążącą deklarację dostępności, a strona staje się w pełni funkcjonalna dla osób niepełnosprawnych lub mających szczególne potrzeby, Internet z kolei zaczyna być przestrzenią rzeczywiście przyjazną dla wszystkich użytkowników. Zalecenia dotyczące powyższych zagadnień są precyzyjne, lecz czasami trudne do wdrożenia do wybranych stron WWW, dlatego też kwestię dostępności stron internetowych warto traktować w pełni priorytetowo.