Standard dostępności WCAG ma za zadanie zmniejszać ryzyko wykluczenia społecznego oraz ułatwiać funkcjonowanie w wirtualnym świecie w przypadku osób ze szczególnymi potrzebami, w tym seniorów lub ludzi doświadczonych rozmaitymi formami niepełnosprawności.

Spełnienie kryteriów obowiązującego obecnie standardu WCAG 2.1 w instytucjach publicznych wiąże się z koniecznością wprowadzenia szeregu elementów na stronach www i w aplikacjach mobilnych. Jak powinny te zmiany wyglądać w praktyce?

Zasady dostępności strony – co się szczególnie liczy?

Dostępność w przepisach określono jako zespół 4 zasad. Zalicza się do nich:

• Postrzegalność (Perceivable),
• Zrozumiałość (Uderstandabe),
• Funkcjonalność (Operable),
• Solidność (Robust).

Postrzegalność ma silny związek z odbiorem strony przy pomocy zmysłów. W tej zasadzie mamy zatem do czynienia z odpowiednim krojem i wielkością czcionek oraz kontrastami zastosowanymi na stronie. Zrozumiałość zapewnia klarowność informacji oraz pozwala dotrzeć do nich w uproszczony sposób. Funkcjonalność i solidność dostarczają odpowiednich narzędzi usprawniających dostęp do danych w witrynie. Są to pojęcia dość ogólne. Stąd ustawodawca przygotował dla każdej z kategorii szereg precyzyjnych wytycznych, co i w jaki sposób musi zostać poprawione na stronie, aby spełniała ona normy WCAG 2.1. Łącznie mamy do czynienia z niemal 80 kryteriami, przypisanymi do trzech poziomów: A, AA, AAA. Każdy z nich oznacza inny stopień spełniania wytycznych.

Poziomy dostępności – czym różni się poziom A, AA oraz AAA?

Poziom A określa niezbędne minimum, które pozwala na uzyskanie dostępności, bez wykluczania jakichkolwiek grup użytkowników. Poziom AA zawiera kryteria zalecane, aby strona była jak najbardziej przyjazna użytkownikom o specjalnych wymaganiach. Poziom AAA natomiast wprowadza dostępność w pełnym zakresie, zapewniając komfortowe użytkowanie dla wszystkich osób. Przykładem dostępności na różnych poziomach może być choćby wprowadzenie alternatywnych form prezentacji treści. Na poziomie A może się to odbywać poprzez nagranie audio, video lub rozszerzone napisy. Poziom AA wprowadza napisy rozszerzone albo audiodeskrypcję. Na poziomie AAA pojawiają się natomiast nagrania w języku migowym.

Konieczne i niekonieczne elementy strony

Standard WCAG 2.1 określa precyzyjnie, które elementy strony muszą być wykonane z zachowaniem najwyższych standardów dostępności. Za części strony, które muszą być bezwzględnie dostępne, uznaje się:

• link do BIP,
• dane kontaktowe,
• narzędzia kontaktowe (formularze, przekierowania do innych form kontaktu),
• nawigację,
• deklarację dostępności,
• dokumenty urzędowe dla użytkowników, w tym również wzory formularzy lub umów do pobrania.

W ramach ustawy pojawia się też szereg informacji o wyjątkach i częściach strony, które nie muszą być dostępne. Zalicza się do nich między innymi:

• multimedia nadawane na żywo,
• dokumenty archiwalne, opublikowane przed 23 września 2018,
• treści od innych podmiotów,
• treści, których nie wykorzystuje się do realizacji bieżących zadań,
• niektóre mapy (jeśli zapewni się do nich alternatywny dostęp).

Czy każda instytucja musi zapewnić dostępność?

Ustawa precyzyjnie określa, że instytucje publiczne mają zapewnić dostępność wyżej opisanych elementów, w precyzyjnie określonych stopniach. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy podmioty są z tego obowiązku zwolnione. W ustawie pojawia się informacja o tym, że zwolnienie z wprowadzenia dostępności strony internetowej lub aplikacji mobilnej występuje wtedy, gdy wiązałoby się to z nadmiernymi kosztami. Taka instytucja jest zobowiązana do przygotowania pełnej analizy, zawierającej ocenę zwiększenia dostępności oraz szacunki, w jakim stopniu prezentowane treści dotyczą osób z niepełnosprawnością. Podmiot musi również wprowadzić alternatywne formy dostępu do wymaganych danych lub zamieścić informację, na jakich, innych stronach można je znaleźć. Warto pamiętać, że zbyt wysokie obciążenie kosztowe nie zwalnia z obowiązku przygotowywania i publikowania deklaracji dostępności, do której dołącza się wyniki przeprowadzonej analizy.